Mens en natuur

Peter Tom Jones: transitie naar rechtvaardige duurzaamheid

Wie? Peter Tom Jones is een Vlaams onderzoeker in de milieuwetenschappen, publicist en sociaal-ecologisch activist. Jones is burgerlijk ingenieus milieukunde en doctor in de toegepaste wetenschappen. Hij werkt als onderzoeksmanager aan de KU Leuven, waar hij zich specialiseert in industriële ecologie.

Wat? We zijn afhankelijk van de aarde, de aarde levert ons namelijk;

• leverancier van grondstoffen
• onschadelijk maken van de afvalstromen
• milieudiensten

Momenteel zijn we op deze 3 functies aan het inboeten. Grondstoffen raken uitgeput, de afvalcapaciteit wordt oververzadigd en milieudiensten verdwijnen. het is al lang geen sprookje meer dat alles goed gaat met de wereld. We zijn afhankelijk van grondstoffen. Op ecologisch vlak kunnen we vast stellen, dat onze economische voetafdruk 50% groter is dan het draagvlak van de aarde.

De gevolgen van de klimaatveranderingen laten zich voelen: 95 % van de dodelijke slachtoffers valt in het zuiden (zij die net niet schuldig zijn aan de opwarming)

De uitdagingen zijn op Vlaams en Europees niveau zeer goed gekend;

We hebben een zeer sterke afhankelijkheid van materialen en energie in Europa, Europa is qua rijkdom in de ondergrond het armste werelddeel, op vlak van import zijn we dus heel erg afhankelijk van andere werelddelen. Op Europees vlak lopen onderzoeken, dus op dit vlak zijn we er goed mee bezig. Maar op vlak van het mondiaal milieubeleid zijn we niet goed bezig. Het blijft moeilijk om milieuakkoorden af te spreken. Terwijl de wereld nood heeft aan een duidelijk akkoord. Globaal lukt het niet. Overheden zijn bang.
Op vlak van cultuur zijn we echter wel goed bezig. Er zijn verschillende processen aan de gang. Wat cruciaal is dat de stad een belangrijke rol inneemt in de klimaatproblematiek. Als we het daar goed doen, komen we vlug tot een oplossing. bv. New York heeft de laatste 2 jaar zijn CO2 missies met 13% gereduceerd. Omdat het zijn klimaatplan goed heeft nageleefd. In Vlaanderen is provincie Limburg de koploper. Tegen 2020 willen ze volledig klimaat neutraal gaan. Dat voorbeeld wordt gevolg door verschillende provincies.

We zijn dus afhankelijk van de natuur om te overleven. We gebruiken de natuur, maar we misbruiken hem ook:

• op vlak van mobiliteit; uitstoot van auto's, vliegtuigen
• op vlak van wonen; oudere huizen die niet goed geïsoleerd zijn = meer energieverbruik
• op vlak van toerisme en recreatie; we gaan naar verre landen, airco, verlichting, voedsel, transport naar deze verre bestemmingen stoot een grote CO2 hoeveelheid uit.
• op vlak van voedsel; we smijten heel veel goed voedsel dat nog perfect eetbaar is, we eten te veel fastfood en te veel vlees. We consumeren overmatig vlees en vis .

Je kan de natuur misbruiken, maar ook respecteren!

• op vlak van mobiliteit; te voet of met de fiets gaan, het openbaar vervoer gebruiken, groen gas, hybride auto's of elektrische auto's.
• op vlak van wonen; eco huizen, hernieuwbare of volledig recycleerbare materialen, groene elektriciteit
• op vlak van toerisme en recreatie; op vakantie gaan in eigen land, fietsvakanties
• op vlak van voedsel; vegetarisme, regionale, seizoensgebonden, vleesarme en fairtradevoeding

We hebben een steeds grotere inpakt op de natuur , de wereld is van ons (eerste scheppingsverhaal), in het verleden hebben we hier al misbruik van gemaakt, maar we moeten beseffen en verantwoordelijkheid opnemen en dringend een radicale verandering doen!
Jammer genoeg is het heek gemakkelijk om te zeggen ‘er moet heel veel veranderen’, het noodzakelijk om zélf de eerste stap te nemen. Delaatste tijd is er een grote aandacht voor duurzame ontwikkeling bij Broederlijk Delen: de mensen in het Zuiden betalen de rekening voor onze levensstijl.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Plastic in de oceaan

Het zal je waarschijnlijk niet verwonderen dat onze oceanen vol zitten met plastic. Onderzoekers van Greenpeace deden een bizarre ontdekking; een plek ter grote van Frankrijk en Spanje samen vol met stukken plastic in alle maten. Plastic dat dodelijk kan zijn voor de vogels en vissen in het water. Helaas zijn er meer van dit soort plekken op onze wereld, ook bij ons.

Om antwoorden te vinden gaan de reporters op weg naar een onderzoekscentrum waar stormvogels aan een sectie onderworpen worden. Wat deze vogels in hun maag hebben geeft een beeld van wat nu in onze zee drijft. Van alle vogels heeft 98 % plastic in hun maag. Er is dus bijna geen stormvogel zonder in hun maag.

Maar hoe komt deze vuilnisbelt nu midden in de oceaan?  Plastic drijft, het kan duizenden kilometers reizen door zeestromingen . Daar zit nu juist het probleem.

Wat verder met deze drijvende vuilnisbelt? Het enige dat we er echt aan kunnen doen is zorgen dat er geen plastic in het water komt.

Ik vind persoonlijk dat we voor dit probleem dringend aan de slag moeten en dat het misschien zelfs al te laat is. We kunnen zo veel, vorderen zo vlug in onze technologie, we hebben de nieuwste snufjes, maar een probleem dat we echt moeten aanpakken (de vervuiling, de opwarming,...) daar hebben we dan plots geen oplossing voor. Ik vind dat we dringend de handen bij elkaar moeten leggen en samen tot een oplossing moeten komen.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Overbevissing

Overbevissing? Ik weet er eigenlijk niet zo veel van af. Te veel vissen die worden gevangen misschien? Na wat opzoekwerk kwam ik tot de conclusie dat overbevissing een verschijnsel is waar te veel vis in een bepaald gebied gevangen wordt. Vandaag is ongeveer 80% van de visbestanden bijna volledig ontgonnen, overbevist of in verval. Er zijn te veel boten en er worden teveel vissen gevangen. Aan dit huidige tempo zullen de oceanen  leeg zijn vanaf 2048.  Het gevolg van deze overbevissing is dus dat sommige visbestanden met uitsterven bedreigd worden. Opmerkelijk vind ik, is dat overbevissing een volledig legale activiteit is. Internationale organen die deze visvangst beheren, staan deze activiteiten dus toe.

Zeehond gevangen in een drijfnet

Een tweede groot probleem bij overbevissing is de zogenaamde piraatvisserij. Hier gaat het wel duidelijk om diefstal. Er wordt gevist zonder dat men het recht erop heeft. Ze gebruiken verboden vistechnieken, ze vissen in beschermde gebieden en in niet toegelaten zones of buiten de wettelijk voorziene periode. Ze overschrijden ook de toegelaten

Oplossingen?

• Er moet een netwerk van zeereservaten komen dat 40% van de oceanen beslaat,
• duurzame visvangst moet meer gepromoot worden in de overige 60% van de oceanen,
• er moet efficiënt worden gestreden tegen de illegale visvangst door controles op te voeren,
• er moet opnieuw worden nagedacht over de viscunsumptie.

Ik vind dat het recht dringend in handen moet genomen worden door onze regeringen. Dat er zowel op nationaal als op internationaal niveau dringend strenge maatregelen moeten worden genomen. De oplossingen die Greenpeace (zie hierboven) gegeven werden, moeten dringend in werking genomen worden. Ik vind wel dat bepaalde organisaties (zoals Greenpeace) zich echt goed inzetten voor onze zeeën, onze natuur, maar dat ze eigenlijk wel aan hun lot overgelaten worden door de regeringen.

Greenpeace ontdekt piraatvissers

Bronnen;

• http://www.voedselencyclopedie.nl/bijvangst
• http://www.greenpeace.org/belgium/nl/wat-doen-we/Oceanen/thematische-fiches/overbevissing/

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Kalfke Willy

Misschien ken je Kalfje Willy nog? Het kalfje die vaak voorkwam in het televisieprogramma 'Basta'. Om het seizoenseinde van het programma te vieren werd een barbecue georganiseerd. Om de genodigden beet te nemen , en ook wel eens doen na te denken werd verteld dat het vlees dat op hun bord lag niet een 'naamloos' kalfje was. Nee, er werd verteld dat het kalfje Willy was. Sommige mensen hadden plots geen honger meer. Met dit filmpje wordt dus getoond dat het vlees dat we eten niet zomaar in de winkel beland.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

De ecologische voetafdruk

We laten allemaal een spoor achter op deze aardbol. We leven , dus we consumeren en produceren afval. We wonen ergens, bouwen wegen en hebben hout en energie nodig.  Maar daarnaast storten we ook afval en hebben we nood aan groenten en vlees. En dat alles, dat kost land. Als we deze oppervlakte land dat we gebruiken omzetten in een voetafdruk, dan is de gemiddelde voetafdruk van de gemiddelde Belg ongeveer zes voetbalvelden groot.

Benieuwd naar jouw voetafdruk? Berekend deze op http://wwf-footprint.be/nl/

Zoals je kan zien bedraagt mijn voetafdruk dus 6.2 hectare. Ik vind het persoonlijk een mooie score, aangezien de gemiddelde voetafdruk van een Belg 8 hectare is. 

"Belgen leven op dezelfde ecologische voet als Amerikanen. Elk van ons verbruikt per jaar gemiddeld acht hectaren van onze planeet, dat zijn bijna zes voetbalvelden. Daarmee staan we op een beschamende vierde plaats op de wereldlijst van veelverbruikers. Dat zegt het Living Planet Report van het WWF."

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Tim Jackson over welvaart zonder groei

Omdat we als mens en zo goed mogelijk leven proberen na te jagen tasten we daarmee ook de welvaart aan. We willen steeds meer, vaak materiële dingen, daarmee kunnen we ons dan terug weer ontplooien. Maar worden we er echt gelukkiger door? Tim Jackson is van mening van niet.

Tim Jackson is hoogleraar duurzame ontwikkeling aan de universiteit van Surrey. Daarnaast is hij ook auteur van het boek 'welvaart zonder groei.' Tim Jackson, is wereldwijd een veelgevraagd spreker. Hij adviseert o.m. de VN, EU, Wereldbank en de OESO.

In zijn boek stelt Jackson de noodzaak van econmische groei ter discussie en wat hij verstaat onder welvarend zijn. Hij stelt alternatieven voor om vol te genieten van het leven zonder een beroep te moeten doen op de drang naar materiële dingen. hij vertelt dat we onze aarde volledig uitputten opdat onze economie zou blijven groeien . Door onze groeiende productie groeit ook onze afvalberg mee en gebruiken we steeds meer grondstoffen. Daarom is er een radicale verandering nodig. Jackson staat erop dat mensen duurzamer gaan leven. Daarvoor moet er wel geïnvesteerd worden, Dit is het grote struikelblok. Ik vind persoonlijk dat we allemaal ons steentje moeten bijdragen. Dat het niet enkel één persoon is, maar de ganse gemeenschap en natuurlijk ook onze overheid.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

De weggooitest

Tegenwoordig komt het vaak in de actualiteit voor, dat supermarkten, maar ook wij de consumenten veel te veel, nog bruikbaar voedsel wegsmijten. Ik moet toegeven dat mijn gezin niet vlug iets zal wegsmijten. Toch was ik wat verwonderd van mijn uitkomst op de test;

… ruim 150 euro per jaar. Voedselverspilling is een vorm van energieverspilling. Voordat een maaltijd bij u op tafel staat, hebben de ingrediënten vaak al een lange weg afgelegd. Producten worden geteeld, vervoerd, bewerkt en verpakt. Dit kost allemaal energie. Als u een bruikbaar product uiteindelijk weggooit, is dat allemaal voor niets geweest. Weggooien is zonde, want eten is om op te eten! 

Voedselverspilling kent vele kanten. Let bijvoorbeeld tijdens het koken op dat u niet meer kookt dan de eters op kunnen. Twijfelt u of een maaltijd genoeg zal zijn, maak dan wat extra van iets dat u kunt bewaren en de volgende dag op kunt eten. Om goed inzicht te krijgen in hoeveel u weggooit, raden wij u aan het Invulformulier Voedselverspilling te downloaden. Hierop houdt u twee weken bij wat u aan eten weggooit, vervolgens rekenen wij voor u uit hoeveel kilo dit op jaarbasis is. 

Doe zelf de test op http://adviesopmaat.milieucentraal.nl/MC-AoM2/MC_AoM/kb_Voedselverspilling?init=true 

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Natuur in de verschillende godsdiensten

Natuur in het christendom

De natuur is in het christendom belangrijk. Het is namelijk een onderdeel van de schepping van God (scheppingsverhaal). De mens werd als laatste geschapen en heeft de taak gekregen goed voor de aarde te zorgen. We hebben als Christenen de verantwoordelijkheid over de natuur en dieren. God is de eigenaar ervan. We mogen daarom de aarde niet uitbuiten en hem niet misbruiken. Sommige mensen zien in de natuur zelfs het bewijs dat God bestaat. Daar kan ik me wel in vinden. Ze geloven dat zoiets mooi als de natuur niet ontstaan kan zijn vanuit een oerknal, maar dat er daadwerkelijk wel een schepper aan te pas moet zijn gekomen.

Ik vind het net zoals vele andere christenen en mensen van andere godsdiensten belangrijk dat we zorg dragen voor onze natuur en dus voor onze wereld. We hebben maar 1 wereld, dus is het onze taak dat we ze goed gebruiken. Helaas misbruiken we onze natuur meer, dan dat we ze respecteren. Zoals reeds aangegeven hierboven willen we steeds meer en meer, we zijn steeds meer op zoek naar luxe (overal met de auto naartoe, dagvers eten, nieuwe technologie,...) en daardoor gaat onze wereld stilletjes aan kapot.. 

Natuur in het hindoeïsme

Wat alle hindoes bindt, is de manier waarop ze tegen de natuur aankijken. Ze geloven in alle levende wezens en hebber er ook groot respect voor de natuur. Sommige geloven dat de natuur een ziel heeft. Vooral oude bomen, bergen, grotten en bronnen zijn volgens hen geliefde woonplaatsen van de geesten. Nog iets opmerkelijks is dat ze vinden dat je geen andere wezens pijn mag doen. Ook niet voor voedsel. Ze eten daarom dus geen vlees. Koeien zijn voor hindoes zelfs heilige dieren.!

Twee elementen van het hindoeïsme zijn ook belangrijk voor de omgang met de natuur. Er bestaat namelijk een 'leer van de geweldloosheid'. Hindoes mogen geen geweld gebruiken wat dan weer bijdraagt tot respect voor de dieren, planten, natuur, milieu, enz. Volgens het hindoeïsme is het de plicht van ieder mens om altijd goed, eerlijk en oprecht te zijn. Dus ook tegenover dieren, planten en het milieu.

Ik vind dit persoonlijk een heel erg mooie, interessante visie waar ik me meer in kan vinden dan bij het Christendom. 

Natuur in boeddhisme

Boeddhisten zien de aarde als een levend wezen met zorgzame eigenschappen. De aarde geeft ons een plek en alles wat we nodig hebben om te kunnen (over)leven. Als wij, als bewoners van deze aarde, als mensen goed met elkaar samenwerken, dan is Moeder Aarde gezond. Maar als we dit niet doen, betekent dit voor de aarde ziekte of misschien zelfs de ondergang. Boeddhisten hebben dus veel redenen om te zeggen dat Moeder Aarde op dit moment ziek is.

Boeddhisten zien zichzelf ook als onderdeel van de natuur. Ze noemen mensen slechts een draadje in het web van het leven. Andere belangrijke draden zijn de dieren en de planeten. Als je de andere draden van het web kapot maakt heeft dat invloed op de samenstelling van het web, waar jouw bestaan van afhangt. We vernielen het evenwicht in het web en uiteindelijk ook in onszelf.

De mensen moeten zich bewust zijn van onze afhankelijkheid van de lucht, de zon, de aarde en de regen. We kunnen niet zeggen dat de aarde onze eigendom is. We zijn slechts een bezoeker op aarde, net zoals de rest van de levende wezens. In het Boeddhisme staat respect en voorzichtig omgaan met de natuur dan ook centraal.

 "De natuur is alles wat groeit en bloeit. De natuur wordt vaak gebruikt om moeilijke dingen uit te leggen. Kijk maar eens naar de lotusbloem: hij groeit vanuit de modder als een prachtige bloem naar het licht. Dat is volgens de boeddhisten wat er met mensen gebeurt als ze de leer van Boeddha volgen."

Ik vind dit een prachtige visie en kan me ook echt in alles vinden. Ik vind het ook echt mooi verwoord, en er worden mooie voorbeelden gegeven. 

Natuur in de islam

Het Turkse 'Tema' maakt Turken bewust hoe het belangrijk het is om erosie te bestrijden. Het is namelijk een groot probleem in het land. Tema maakt beroep van de Koran, het heilige boek van de islam. 

De oprichter van Tema gaat door het leven als 'Vader Aarde'. Bij ons komen veel moslims nauwelijks in contact met de natuur. Tema wil daarom de moslims bij ons overtuigen van het belang van de natuur. Er is o.a. in Nederland daarom ook een Nederlandse Tema. In de Koran staan verschillende hoofdstukken, die getuigen van het belang van levende wezens. Een hoofdstuk beschrijft dat alle planten en bomden de eer van Allah moeten zingen. Een goede moslim gedraagt zich dus ook verantwoordelijk voor zijn omgeving. Wie er voor zorgt dat medewezens uitsterven, moet in het hiernamaals verantwoording afleggen.  

Natuur in het jodendom

Jahweh, de god van de joden, heeft de natuur aan de mens gegeven. De mens moet er dus ook goed mee omgaan. 

“Kijk naar mijn creaties! Zie hoe mooi en perfect ze zijn! Ik heb ze voor jullie gemaakt. Wees er zeker van dat je Mijn wereld niet kapot maakt of vernietigt. Als jullie dat doen, zal er niemand na jullie zijn om het te maken.”

De mens mag dingen uit de natuur gebruiken, maar wie de natuur kapot maakt, maakt ook God kapot. Er zijn veel joodse organisaties due zich richten op de natuur. Deze organisaties hebben als doel de mensen dichter bij de natuur te brengen.

Beschermen van de natuur is belangrijk in de joodse traditie. De natuur is niet alleen iets positiefs voor de joden. God kan de natuur ook  gebruiken om mensen te straffen (bv. de huide milieuvervuiling = een straf van God). 

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Climate challenge

Klink om naar de site te gaan

Missc hien heb je er ooit al eens van gehoord, of mee moeten werken. Climate Challenge is een site uitgewerkt door WWF, Studio Globo, Erasmushogeschool Brussel en de Vrije Universiteit Brussel. Hiervoor krijgen ze financiële steun van de Federale overheidsdienst volksgezondheid en veiligheid van de voedselketen en leefmilieu. Op de site vind je beeldmateriaal en informatie terug over de klimaatverandering. 

Een tweede filmpje is van Bart Cannaerts. Hij maakt met zijn filmpje duidelijk wat de opwarming van de aarde juist betekent. Hij legt uit dat de opwarming van de aarde niet te onderschatten is. Dat we er dringend iets moeten aan doen. Met behulp van beeldmateriaal maakt hij zijn filmpje aangenaam en toegankelijk voor elk publiek. Het is nu duidelijk, iedereen moet dringend in actie treden!

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

The greed song

We willen allemaal steeds meer, de nieuwste iphone, het nieuwste technologische snufje, kleren van de nieuwste mode,... We worden afhankelijk van onze koopdrang. We werken en werken en werken voor onze eigen behoeftebevrediging. Wees eerlijk je herkent je hier toch ook (deels) in? 

Het filmpje geeft dit op een humoristische manier weer.

En jij? Hoe zit het met jou koopdrang? Reageer!

Sandrine

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Om af te sluiten met een positieve noot