Mens en lijden

Regina Spektor - Laughing With

Dit is een humoristisch lied over het feit dat niemand ooit lacht naar God wanneer ze in moeilijke tijden verkeren.

No one laughs at God on the day they realize
That the last sight they'll ever see is a pair of hateful eyes
No one's laughing at God when they're saying their goodbyes

But God can be funny
At a cocktail party while listening to a good God-themed joke or...
Or when the crazies say he hates us
And they get so red in the head
You think that they're about to choke

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

 Film: Oscar et la dame Rose

 

Deze week hebben we in de les RZL, de film 'Oscar et la dame rose bekeken. De Nederlandstalige titel van de film heet Oscar & mevrouw Rozenrood. Oscar, een jongen die aan leukemie lijdt speelt de hoofdrol. Zijn beenmergtransplantatie is mislukt waardoor de dokters helaas niets meer voor hem kunnen betekenen. Oscar heeft dit al vlug door, het is niet enkel het feit dat hij binnenkort zal sterven dat hem boos maakt, maar nog meer het feit dat de buitenwereld, en vooral zijn ouders, er niet met hem over willen praten. De film doorloopt de laatste levensdagen van Oscar. Elke dag dat Oscar nog leven zal, wordt geleefd alsof die 10 jaar duurt.Om alles te verwerken raadt oma Rozenrood, Oscar aan om elke dag een brief te schrijven naar God. Eerst vindt Oscar al dat 'God-gedoe' maar flauwe kul. Maartoch besluit hij om brieven te schrijven. In die brieven, gevuld met levenslust, vertelt Oscar over oma Rozenrood, de pizza-dame die hem elke dag komt bezoeken. De persoon die met hem over kleine en grote levensvragen durft te praten. Iemand die hem doet nadenken over de dood. De brieven geven een ontroerende beschrijving van wat wellicht de laatste twaalf dagen van zijn leven zijn.

Dat was het dan, God. Ik weet niet wat ik je vanavond moet vragen want het is zo'n mooie dag geweest. Of ja, toch. Zorg ervoor dat morgen alles goed gaat met de operatie van Peggy Blue. Niet zoals met de mijne, als je begrijpt wat ik bedoel. 

Tot morgen, kus,

Oscar

In die brieven, gevuld met levenslust, vertelt Oscar over oma Rozenrood, de pizza-dame die hem elke dag komt bezoeken. De persoon die met hem over kleine en grote levensvragen durft te praten. Iemand die hem doet nadenken over de dood. De brieven geven een ontroerende beschrijving van wat wellicht de laatste twaalf dagen van zijn leven zijn.

Ik vind het persoonlijk een mooie, ontroerende film, die een nuchtere kijk op het leven, op ziektes en op de dood geeft. Ik vind de manier waarop oma Rozenrood, Oscar een kijk wil geven op de dood echt prachtig. De dood is niet enkel voor ons, volwassenen, een zwaar onderwerp waar we niet graag over praten, maar zeker voor kinderen. Kinderen kunnen hun vaak niet echt iets bij de dood voorstellen, waardoor je naar verschillende manieren moet zoeken om kinderen duidelijk te maken dat de dood toch niet iets heel 'eng' is.

"Ik begreep dat jij er was. Dat je mij jouw geheim vertelde: bekijk de wereld elke dag alsof het de eerste keer is.
En toen heb ik je raad opgevolgd en ik heb m'n best gedaan. De eerste keer."

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Filmtip: Amour

Filosofen zeiden het: dat we in het aangezicht van de dood pas echt het leven kennen. 

Het begint bij het einde. De deur van een Parijs appartement wordt door de brandweer opengebroken. Een dode vrouw ligt heel alleen in bed.Dan een sprong in de tijd. Terug. Een blik in een concertzaal. Vanuit onze positie in de bioscoopzaal is het alsof we 'terugkijken' naar dat roezemoezende publiek. En naar die twee mensen, dat oudere echtpaar dat daar stil en onbeweeglijk in het midden zit.

Amour gaat over dat oudere echtpaar. Een man en een vrouw. En wat er gebeurt als een van hen ziek wordt. Echt ziek. En de muren van de wereld de muren van hun appartement worden en hen steeds verder insluiten. Tot een slaapkamer. Tot een blik. De ogen van een stervende.

Amour gaat over sterven, een hele film lang. Over zorg. Want wat is zorg? Hoever gaat zorg? Er zijn steeds meer mensen die zorg nodig hebben. En dat is vaak een kwestie van geld. Maar dit echtpaar heeft geld genoeg. Geld is geen kwestie. Dus is de vraag naar zorg, en naar de grenzen van zorg, en daarmee naar die van een menswaardig bestaan in Amour vooral een morele vraag, geen praktische.

Een meesterwerk in de vorm van een traan.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Filmtip: The Bucket List

Twee compleet vreemden die niet meer dan een jaar te leven hebben, sluiten vriendschap in het ziekbed en maken samen een persoonlijke lijst van de dingen die ze nog willen doen voordat ze de pijp uit gaan. De succesvolle zakenman (Nicholson) neemt de afgepeigerde automonteur (Freeman) mee op een sightseeingtour en gaandeweg komen ze erachter dat het er niet op aan komt hoeveel afstand je aflegt op aarde, maar wie er op je wacht als je terugkomt.

The Bucket List gaat over het vinden van geluk in het leven. De twee nieuwe beste vrienden hebben natuurlijk verschillende achtergronden en daarom is hun vriendschap des te specialer.

"Even now I cannot understand the measure of a life, but I can tell you this. I know that when he died, his eyes were closed and his heart was open. And I'm pretty sure he was happy with his final resting place, because he was buried on the mountain. And that was against the law." 

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Filmtip: Jagten

In het begin lijkt Lucas, de nieuwe kleuterleider, niet eens te beseffen welke ramp hem zonet heeft getroffen. De klap komt zó hard aan, zó onverwachts, zó doeltreffend, dat hij alleen maar stomverwonderd voor zich uit kan kijken, alsof hij de zee zonet in brand heeft zien vliegen. Een pedofiel? Hij? Hoe, wat, waar, wanneer?

Zelf hebben we Lucas in de openingsscènes leren kennen als een fijne, evenwichtige, en beheerste kerel: de implosie van zijn huwelijk zindert innerlijk misschien nog wel na, maar de kleutertjes dragen hem op handen, zijn vrienden zijn enorm op hem gesteld, en de knappe keukenmeid heeft zelfs een oogje op hem.

En plotsklaps slaat de bliksem in - een vijfjarige peuter beweert dat ze zijn piemel heeft gezien, en ‘dat die piemel in de lucht stak als een pik’. En zonder ook maar één seconde echt greep te krijgen op wat er aan de hand is, wordt Lucas de speelbal van oncontroleerbare krachten die genadeloos op hem inhakken.

Een inderhaast opgebelde kinderpsychiater legt de peuter tijdens een twijfelachtige ondervraging op een heel subtiele manier de woorden in de mond; tijdens het oudercontact spreekt de schooldirectrice klakkeloos over ‘meerdere kinderen die zijn blootgesteld aan ongepaste gedragingen’; en de vaders en de moeders, die de raad meekrijgen om alert te blijven voor de signalen van hun kinderen, zien ineens overal symptomen van seksueel misbruik opduiken.

En gaandeweg - als in een gruwelijk, niet te stoppen sneeuwbaleffect - keert het hele stadje zich tegen Lucas - alleen wij, de machteloze toeschouwers, weten van in het prille begin met absolute zekerheid dat de arme man zo onschuldig is als een lammetje.

Een film die ik al twee maal gekeken heb. Zeker een aanrader!

 

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Filmtip: ADEM

Adem vertelt het aangrijpende verhaal van de adolescent Tom. In het ziekenhuis kruist Tom het pad van de opschepperige Xavier die net als hij aan muco lijdt. De twee kerels onderhouden een moeizame vriendschap tot het ogenblik dat ze allebei een longtransplantatie nodig hebben om te overleven. De kans dat er een donor zal zijn voor hen allebei, is erg klein…

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Filmtip: tot altijd

Dit is het verhaal van Mario Verstraeten en zijn strijd voor euthanasie. Toch draait de film vooral om

vriendschap. We bekijken het leven van Mario vooral door de ogen van zijn vrienden, waarbij de meeste aandacht wordt besteed aan zijn beste vriend Thomas. We zien Mario in zijn rebelse jaren opgroeien met een stel vrienden waarmee hij volledig mee uit zijn dak gaat. Zijn leven, en dat van zijn vrienden, vliegt letterlijk voorbij.

Alles lijkt nog steeds ‘çava’, tot hij bij zijn vriend Thomas (dokter) op controle komt omdat zijn zicht het niet goed meer doet. Thomas is diegene die het eerst vermoedt, en later ook als eerste te weten komt, dat Mario aan MS lijdt. De sfeer in de film slaat op dat moment volledig om en het leven van Mario, dat eerst zo vlot en vrolijk was, lijkt zich vanaf dat moment enkel vooruit te slepen. Hij vraagt zich hardop af waar hij dat aan verdiend heeft, dat ‘klotelichaam’ en spreekt al snel van een ‘waardig sterven’. Thomas, die er als dokter alles voor doet om een mens in leven te houden, probeert hem dit idee uit het hoofd te praten, maar Mario lijkt vasthoudend. Zijn vrienden, die hem in alles steunen, begrijpen langzaam allemaal waarom hij van hen verwacht dat ze ook hierin achter hem staan. Thomas vindt dit het moeilijkst. Wanneer de euthanasiewet wordt goedgekeurd, weet iedereen hoe laat het is.

Het onderwerp van de film blijft heel gevoelig en open voor veel discussies. Hiervoor werd ook ruimte gelaten in deze film. Op een bepaald moment zien we hoe Mario en Thomas tussen een heleboel MS-patiënten staan die dagelijks trainen en hun uiterste best doen om verder te leven. Ze krijgen hulp, maar uiteindelijk zijn ze ook hulpeloos. Mario wordt op dat moment bang van zijn toekomst. Later in de film vraagt Thomas zich hardop af tegen de katholieke vader van Mario of ‘levens rekken’ niet even erg is als ‘levens afnemen’. Als arts staat hij hiervoor op een heel moeilijke plaats. Eén van zijn andere patiënten zien we tijdens de film langzaam aftakelen en een ‘plant’ worden. We zien hoe het personage van Thomas volhoudt om mensen in leven te houden, maar tegelijkertijd steeds meer begrijpt dat het soms een zinloze kant op gaat.

Het verhaal van de film legt zich neer bij Mario’s keuze, maar ook bij het feit dat we er moeten zijn voor elkaar, zolang dat kan. Wat zou je dan voor je vriend doen als hij jou vraagt hem helpen te sterven? Het blijft een moeilijk onderwerp.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Filmtip: The Broken Circle Breakdown

Het lied dat naar de sterren reikt... 

Hij is een banjospeler in een bluegrass-band, zij een tattooartieste. Wanneer ze elkaar ontmoeten, is het liefde op het eerste gezicht, ondanks de vele verschillen. Zo is hij bijvoorbeeld atheïst, zij gelovig. Hij praat steeds, terwijl zij luistert. Samen krijgen ze een dochter die ze Maybelle noemen. Wanneer zij ernstig ziek wordt en later ook sterft, wordt hun liefde op de proef gesteld. Zal de liefde overwinnen?

Atheïsme versus geloof? (Mens en zingeving)
Didier is een atheïst. Elise daarentegen, is gelovig. Zij wil, ook na de dood van haar dochtertje, haar geloof niet laten vallen.
God en het lijden. (Mens en lijden)
Didier en Elisa gaan allebei op hun eigen manier om met de dood van hun dochtertje. Zijn er betere manieren voor het omgaan met lijden dan andere? Kan geloof helpen in de omgang met het lijden? Welke rol speelt God hierin? Is er leven na de dood? Will the circle be unbroken? Volgens Didier is er geen leven na de dood. Elise daarentegen, gelooft hier wel in.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Filmtip: Trois Couleurs: Bleu

Het eerste deel van Kieślowski's trilogie naar de kleuren van de Franse vlag en de leuzen van de Franse revolutie buigt zich over het thema vrijheid. Dat is de vrijheid van Julie (Juliette Binoche), als de rest van haar gezin omkomt bij een auto ongeluk. Vastbesloten het verleden uit te bannen, verhuist ze naar een nieuw bestaan. Zo makkelijk gaat dat echter niet. Haar man was componist en werkte aan een Europese hymne. De klanken van dit werk blijven weerklinken. Zijn assistent probeert Julie over te halen het project samen te voltooien. Eens te meer wordt zij door het verleden ingehaald als ze ontdekt dat haar echtgenoot een minnares had. Julie zal moeten accepteren dat de absolute vrijheid een loos streven is.

Letterlijk in één klap je meest dierbaren verliezen; het lijkt me het meest afschuwelijke dat er is. Ik heb met kippenvel op mijn armen zitten toekijken hoe Julie dit probeert te verwerken. Ze laat nauwelijks een traan, probeert te overleven door alles achter te laten.

Op zich niet onbegrijpelijk dat mensen dit ervaren als gevoelloos, maar persoonlijk zag ik een vrouw die het van binnen uitschreeuwt en juist zo overweldigd wordt door verdriet dat ze niet anders kan dan alles en iedereen op afstand te houden om zich niet volledig in haar pijn te verliezen. De klap waarmee ze de piano dicht laat vallen, de wanhopige verbetenheid waarmee ze een lollie,die ze nog in haar tas vindt, opeet, haar handen die ze tijdens het lopen tot bloedens toe openhaalt aan een ruwe muur; ze lijdt in stilte, maar dat ze vreselijk lijdt is wel duidelijk.

Voor mij een behoorlijk indrukwekkende film.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Ontroerend: Anne

Anne, een 28-jarige vrouw kreeg onlangs de diagnose 'varium carcinoom'. Helaas haalde chemo niet uit waardoor Anne besloot te stoppen met de chemo en vollop te genieten van haar laatste momenten. De ziekte heeft Anne verandert, de ziekte, het geloof heeft haar eigenlijk raar maar waar, bepaalde krachten, God maakt haar sterker en zonder hem had ze de hoop al lang opgegeven.

Anne is niet bang voor het sterven, maar wel voor de weg er naar toe. Het feit dat ze het op het einde niet meer in de hand zal hebben, niet meer kunnen zeggen wat ze zal willen zeggen. 

Een beklijvende video van Anne. Een gelovig persoon, die haar afscheidslied zelf geschreven heeft. Van een sterke vrouw  gesproken...

http://www.checkpointtv.be/v/anne/

Ik hoop dat mensen mij herinner van mijn stomme stoten, mijn humor, mijne lach. En over hoe ik in het leven sta en probeer ne goede mens te zijn. 

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

” Is het goed als ik dood ga? is een inspirerend boek voor de terminaal zieke die de diagnose kanker heeft gekregen en iedereen die zorg draagt voor een terminaal zieke. Het laatste levensjaar van mijn moeder, die in 2009 overleed aan longkanker, heb ik intensief meegemaakt. Deze intense ervaring, tesamen met mijn achtergrond heeft geleid tot dit, in verhaalvorm geschreven, boek. Het boek biedt tevens praktische handvatten voor de terminaal zieke en zijn omgeving om de laatste levensfase zo volledig mogelijk te leven. “

Nina José Verhoeven, de oprichtster van Leven en Loslaten. Haar eerste boek “Is het goed als ik doodga?” is in maart 2014 gepubliceerd.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Lijden en de dood in andere culturen

Veel culturen hebben verschilende rituelen in het omgaan met de dood.

Hindoeïsme: voor hindoes is lijden de uitwerking van het karma, de levenswijze van de mens. Het lijden is een gevolg van een verkeerde levenswijze in dit of het vorige leven. De verlossing van het lijden zal komen door meditatie en door je plicht te doen tegenover je eigen klasse of bevolkingsgroep.

Boeddhisme: voor boeddhisten zijn er vier edele waarheden: alles is lijden, de oorzaak van dit lijden is de begeerte, de oplossing van het lijden is het uitschakelen van de begeerte en dit kan je doen door het achtvoudige pad te volgen. Het achtvoudige pad houdt in: het juiste spreken, het juiste handelen, het juist leven, het juiste streven, het juiste geloof, de juiste concentratie, het juiste bewustzijn en het juiste denken.

Jodendom:voor joden is lijden een straf, absurd maar ook opvoedend. De oorzaak van het lijden is de zonde, een onbekende beproeving. Joden moeten verzet, onderwerping en solidariteit vertonen ten opzichte van leed en God zal daarbij de straffende zijn, maar ook oproepen tot bevrijding. Hij zal liefdevol zijn en troost bieden.

Christendom: bij christenen is lijden absurd, onzinnig. Gods liefde is sterker dan het lijden. De oorzaak van het lijden is de vrije keuze van de mens of het is onverklaarbaar of gewoon deel van onze wereld. Christenen moeten solidair zijn met de lijdende mensen en God is daarbij een bron van hoop, kracht en steun.

Islam: lijden heeft een plaats in Gods plan. Gods wil, de zonde en onverklaarbare dingen zijn de oorzaak van het lijden. Om het lijden te doen verdwijnen moet je geduldig zijn en je onderwerpen aan Allah's wil. God zal hierbij de Heer van leven en dood zijn.